Είναι αδιαμφισβήτητο πως ο δημόσιος τομέας της χώρας μας βρίθει ποικίλων προβλημάτων και παθογενειών, με αποτέλεσμα τις περισσότερες φορές να ταλαιπωρεί, αντί να εξυπηρετεί τον κύριο λόγο ύπαρξής του, δηλαδή την ανταποδοτική παροχή υπηρεσιών προς τους πολίτες, στη λογική της μερικής αναδιανομής του πλούτου, όπως αυτή διέπεται από τις αρχές του κοινωνικού κράτους και του κράτους πρόνοιας. Η κυβερνητική πολιτική, ωστόσο, υπό τη δαμόκλειο σπάθη της Τρόικας περιορίζεται σε διαχειριστικές πρακτικές που πόρρω απέχουν από την ουσιαστική εξυγίανση και την αναβάθμιση των δημοσίων υπηρεσιών, καθώς δομούνται στη βάση της στείρας ικανοποίησης των προθεσμιών που θέτει η Τρόικα για τη μείωση του αριθμού των δημοσίων υπαλλήλων, μη λαμβάνοντας υπ' όψιν πέραν από κοινωνικά και ανθρωπιστικά κριτήρια, που έχουν απολεσθεί προ πολλού, την αποτελεσματικότητα των δημοσίων επιχειρήσεων και οργανισμών.
Σύμφωνα με το σχέδιο της κινητικότητας, λοιπόν, ένας μεγάλος αριθμός δημοσίων υπαλλήλων τίθεται σε διαθεσιμότητα, με κάποιους να χάνουν τη δουλειά τους και άλλους να αλλάζουν θέση εργασίας. Το μέτρο αυτό, αφού εφαρμόστηκε σε διάφορους τομείς του δημοσίου, έφτασε και στο χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, με το ΕΜΠ και το ΕΚΠΑ να σηκώνουν το μεγαλύτερο βάρος, καθώς με την εφαρμογή του απολύονται περίπου οι μισοί διοικητικοί υπάλληλοι των δύο αυτών Ιδρυμάτων, γεγονός που τα καθιστά ανίκανα να λειτουργήσουν εύρυθμα και ομαλά, προσφέροντας στην κοινωνία και στους φοιτητές τους.
Το ιστορικό…
Η αναταραχή στο ΕΜΠ και στο ΕΚΠΑ ξεκίνησε από τις αρχές Σεπτέμβρη, όταν το Υπουργείο απαίτησε από τα Ιδρύματα να του αποστείλουν λίστες με τις θέσεις που καταργούνται και κατ’ επέκταση με τα άτομα που απολύονται. Σύμφωνα με παλαιότερη απόφαση της Συγκλήτου του ΕΜΠ για την ομαλή λειτουργία του απαιτούνται 1100 διοικητικοί υπάλληλοι, γεγονός το οποίο υποδεικνύει πως η μείωση κατά 40% των ήδη υπαρχόντων 870 θα οδηγήσει το Ίδρυμα σε αδυναμία κάλυψης των αναγκών της εκπαιδευτικής διαδικασίας και της έρευνας. Παρόμοια είναι και η κατάσταση στο ΕΚΠΑ, όπου οι πρυτανικές αρχές τόνισαν την ανάγκη για προσλήψεις διοικητικών και όχι απολύσεων. Η άμεση αντίδραση των θιγόμενων εργαζομένων ήταν η πραγματοποίηση επαναλαμβανόμενων απεργιών από τις 5/9 στο ΕΜΠ και από τις 10/9 στο ΕΚΠΑ με περιφρούρηση των πυλών των ιδρυμάτων, για την αποφυγή ύπαρξης απεργοσπαστών και τη διασφάλιση της ακεραιότητας των εγκαταστάσεων των Ιδρυμάτων κατά τη διάρκεια της απεργίας.
Οι πρυτανικές αρχές των δύο Ιδρυμάτων δεν απέστειλαν τις λίστες που ζητήθηκαν από το Υπουργείο, το οποίο προχώρησε στην εφαρμογή του “Σχεδίου Β”, δηλαδή την αποστολή των λιστών με τις θέσεις που καταργούνται, η οποία, μάλιστα, καταργούσε οριστικά κάποιους κλάδους ζωτικής σημασίας για τη λειτουργία των Ιδρυμάτων, όπως τη φύλαξη των χώρων των Ιδρυμάτων. Με την κίνηση αυτή το Υπουργείο δήλωσε ξεκάθαρα τη διάθεσή του να καταπατήσει τον - συνταγματικά κατοχυρωμένο - αυτοδιοίκητο χαρακτήρα των Ελληνικών Πανεπιστημίων, με τις πρυτανικές αρχές των Ιδρυμάτων να προσφεύγουν στο Συμβούλιο της Επικρατείας, καταγγέλοντας τόσο την καταπάτηση του αυτοδιοίκητου, όσο και την παραβίαση της συνταγματικά κατοχυρωμένης μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων. Ταυτόχρονα, το ΕΜΠ και το ΕΚΠΑ προχώρησαν σε αναστολή κάθε ακαδημαϊκής και ερευνητικής λειτουργίας τους, αρχικά για την εβδομάδα 18-25/9 και στη συνέχεια επ’ αόριστον, δηλώνοντας την αδυναμία τους να ανταπεξέλθουν στις ανάγκες τους μετά τις περικοπές στο διοικητικό προσωπικό. Στη συνέχεια, ο Υπουργός Παιδείας, με αίτημά του στον Άρειο Πάγο, απαίτησε από τους Πρυτάνεις των 8 Ιδρυμάτων να παραδώσουν τις λίστες με τα ονόματα των υπαλλήλων που βγαίνουν σε διαθεσιμότητα από τις θέσεις που καταργήθηκαν μέχρι τις 9/10, αναφέροντας ότι σε αντίθετη περίπτωση θα θεωρηθούν οι ίδιοι υπεύθυνοι για την καθυστέρηση.
Τα τέσσερα από τα οκτώ συνολικά Πανεπιστήμια που θα έπρεπε να αποστείλουν στο ΑΣΕΠ τις λίστες με τα ονόματα των διοικητικών υπαλλήλων που θα απολύονταν, δεν ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα του Υπουργού, με αποτέλεσμα το Υπουργείο να φέρει προς ψήφιση στη Βουλή νομοθετική ρύθμιση, σύμφωνα με την οποία “Για όσα Πανεπιστήμια οι Διευθύνσεις Προσωπικού δεν απέστειλαν στο ΑΣΕΠ την αποτίμηση των προσόντων των διοικητικών υπαλλήλων, οι υπάλληλοι ήταν υποχρεωμένοι εντός πέντε ημερών μόνοι τους, και χωρίς να μεσολαβήσει το οικείο Πανεπιστήμιο, να κάνουν την αποτίμηση των προσόντων σε ειδική ηλεκτρονική πλατφόρμα, ενώ όσοι δεν προέβαιναν στην παραπάνω ενέργεια θα τίθονταν αυτόματα σε αργία.”, με την προθεσμία να λήγει την προτελευταία εβδομάδα του Οκτωβρίου.
Καθ’ όλη τη διάρκεια των 8 αυτών εβδομάδων, οι εργαζόμενοι των δύο Ιδρυμάτων, μέσω των συλλογικών τους οργάνων αποφάσιζαν πενθήμερες επαναλαμβανόμενες απεργίες, οι οποίες συνεχίζονται μέχρι και την Παρασκευή 8/11, με τις ακαδημαϊκές και διοικητικές λειτουργίες των Ιδρυμάτων να αναστέλλονται διαδοχικά.
Λύσεις, όχι απολύσεις...!
Εμείς ως ΠΑΣΠ, από την πρώτη στιγμή ταχθήκαμε ενάντια στις αυθαίρετες απολύσεις των διοικητικών υπαλλήλων των Ιδρυμάτων, καθώς διακυβεύεται η δυνατότητα λειτουργίας τους, η παροχή των υψηλού επιπέδου σπουδών καθώς και το αυτοδιοίκητο του ελληνικού πανεπιστημίου, που ανέκαθεν διεκδικούσαμε και συνεχίζουμε να διεκδικούμε, στα πλαίσια της δημόσιας και δωρεάν παιδείας.
Ωστόσο, τα προβλήματα κι οι παθογένειες των ελληνικών Ιδρυμάτων δεν δημιουργήθηκαν εν μία νυκτί λόγω της ανακοίνωσης της βίαιης περικοπής μεγάλης μερίδας του διοικητικού τους προσωπικού. Φαινόμενα διαφθοράς και αδιαφάνειας με απότοκο τη σύσταση οργανισμών που εξυπηρετούν μικροπολιτικές ανάγκες και όχι ακαδημαϊκούς σκοπούς κυριαρχούσαν στο σύνολο των Ιδρυμάτων, με τις εκάστοτε πολιτικές ηγεσίες να παρακολουθούν αδρανείς την καταβαράθρωση των αξιοκρατικών θεσμών στελέχωσης τους, αδυνατώντας να λάβουν πρωτοβουλίες στην κατεύθυνση της ουσιαστικής εξυγίανσης τους. Η υπερστελέχωση μερίδας υπηρεσιών και η υπολειτουργία άλλων αναδεικνύουν καταφανώς την έλλειψη αποτελεσματικού οργανογράμματος που θα αξιοποιεί το σύνολο του διοικητικού προσωπικού, με στόχο την ικανοποίηση των αναγκων της ακαδημαϊκής κοινότητας.
Στα πλαίσια των διεκδικήσεων μας για ένα υψηλότερο επίπεδο σπουδών κρίναμε και κρίνουμε επιτακτική την ανάγκη για καθολική και αντικειμενική αξιολόγηση τόσο της δομής των Ιδρυμάτων, δηλαδή των τμημάτων, των υπηρεσιών και των απαιτούμενων θέσεων, όσο και των ίδιων των εργαζομένων τους, με σκοπό τη δημιουργία σύγχρονων οργανογραμμάτων, τα οποία θα υποδεικνύουν τις πραγματικές ανάγκες των Ελληνικών Πανεπιστημίων και θα στοχεύουν στη ριζική αναδιάρθρωση και εξυγίανση των δομών τους, ενώ ταυτόχρονα θα μπορούν να αποτελέσουν ένα ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί απέναντι στις ορέξεις της κυβέρνησης και της Τρόικας, καθώς θα τεκμηριώνουν εναργέστερα την ανάγκη για διατήρηση του υπάρχοντος προσωπικού.
Στόχος, ωστόσο, της ακαδημαϊκής συσπείρωσης απέναντι στην αλλοίωση της διοικητικής επάρκειας των Ιδρυμάτων οφείλει να αποτελεί η συνολικότερη αναδιάρθρωση του ελληνικού Πανεπιστημίου που δεν θα περιορίζεται στη λογική της διατήρησης των θέσεων εργασίας, αλλά θα ανοίγει τους ορίζοντες της στην εκ βάθρων αναδιανομή του υπάρχοντος προσωπικού με στόχο την αποτελεσματικότερη λειτουργία των Ιδρυμάτων, μέσα αξιοκρατικών διαδικασιών αξιολόγησης και αξιοποίησης των εργαζομένων.
Σχετικά με τις απεργιακές κινητοποιήσεις...
Όσον αφορά τον κινηματικό σχεδιασμό της ακαδημαϊκής κοινότητας, λαμβάνοντας ως δεδομένο ότι κάθε αγώνας για να είναι νικηφόρος χρειάζεται να υπάρχει σύμπνοια και ομόνοια μεταξύ των ομάδων που συμμετέχουν σε αυτόν,διεκδικήσαμε την ομαλή διεξαγωγή της εξεταστικής περιόδου του Σεπτεμβρίου, καθώς και τη λειτουργία των γραμματειών των τμημάτων με προσωπικό ασφαλείας για την ικανοποίηση των αναγκών ορισμένων συμφοιτητών μας, οι οποίοι εξ’ αιτίας γραφειοκρατικών διαδικασιών που δε μπορούσαν να ολοκληρώσουν αντιμετώπιζαν προβλήματα με τη συνέχιση των σπουδών τους σε άλλα Ιδρύματα για μεταπτυχιακά ή προπτυχιακά προγράμματα, καθώς επίσης και με τη διεκπεραίωση γραφειοκρατικών διαδικασιών για την απόσπαση ελαφρυντικών επιδομάτων, που φαντάζουν ως υψίστης σημασίας δεδομένης της δυσμενούς οικονομικής συγκυρίας. Ο σεβασμός που πρέπει να επιδεικνύεται μεταξύ των ομάδων που δραστηριοποιούνται εντός της ακαδημαϊκής κοινότητας στο ΕΜΠ και στο ΕΚΠΑ είναι αναγκαίος, καθώς τότε και μόνο τότε θα έχουν καθολική αποδοχή από την Πανεπιστημιακή κοινότητα τα εκάστοτε αιτήματα. Μπορεί ορισμένοι να διατείνονται πως κάθε αγώνας έχει και απώλειες, ωστόσο οφείλουμε να τους υπενθυμίσουμε πως κανένας αγώνας δεν ήταν νικηφόρος όταν δεν είχε την καθολική αποδοχή της κοινωνίας και την ανταπόκριση από άλλους φορείς, στην προκειμένη περίπτωση τους φοιτητές.
Στην αντίθετη κατεύθυνση της επίλυσης των χρόνιων παθογενειών της Ανώτατης Εκπαίδευσης βρίσκεται δυστυχώς η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου με την εμμονή στην αποχή από κάθε διάλογο με το σύνολο της ακαδημαϊκής κοινότητας. Επιπλέον είναι προφανώς εσφαλμένη και αναληθής η εικόνα που δίνεται αναφορικά με τη λειτουργία των ιδρυμάτων. Η θεσμική μεταρρύθμιση και εξευρωπαϊσμός του Ελληνικού Πανεπιστημίου δεν γίνεται με απολύσεις.
Όταν δημόσια εκπαιδευτικά ιδρύματα του εξωτερικού, ακόμη και σε χώρες άκρατου σύγχρονου Νεοφιλελευθερισμού λειτουργούν με αναλογία 7 διοικητικών ανά 100 φοιτητές, δεν μπορεί το αντίστοιχο ποσοστό περίπου 6,9 σε ΕΚΠΑ και ΕΜΠ, σε μια προσπάθεια παθητικής υλοποίησης των ξένων επιταγών να χαρακτηρίζεται ως πλεονάζον. Για μας η δημοσιονομική προσαρμογή του Πανεπιστημίου στα μέτρα της κρίσης δεν είναι επιλογή αλλά παράδειγμα προς αποφυγή.
Στην παρούσα κατάσταση, ωστόσο, με τη διεξαγωγή του χειμερινού εξαμήνου να διακυβεύεται και την επαναληπτική εξεταστική του περασμένου έτους να θεωρείται για πολλούς χαμένη, η εκάστοτε πολιτική ανάλυση οφείλει να συγκεράσει την κινηματική αποτελεσματικότητα προς όφελος της λειτουργίας του Ιδρύματος αλλά και τους ακαδημαϊκούς του προσανατολισμούς και στοχεύσεις αυτούς καθ' αυτούς.
Η συνέχιση, λοιπόν, των απεργιακών κινητοποιήσεων στο πλευρό των εργαζομένων, και η διεκδίκηση των αιτημάτων για ομαλή και εύρυθμη λειτουργία των Ιδρυμάτων με επαρκές προσωπικό, προϋποθέτει αδιαμφισβήτητα την εξασφάλιση της στήριξης της πλειονότητας των φοιτητών.
Λαμβάνοντας υπ’ όψιν πως ένα χαμένο εξάμηνο οδηγεί το σύνολο της φοιτητικής κοινότητας των Ιδρυμάτων σε παράταση των σπουδών τους, με αποτέλεσμα πολλοί από αυτούς να καλούνται να πληρώσουν ενοίκια για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, να χάνουν ενδεχομένως ευκαιρίες για μεταπτυχιακά προγράμματα ή για ένταξη στην ήδη αφιλόξενη για τους νέους αγορά εργασίας. Οι δυσμενείς αυτές συνέπειες αναμφίβολα θα λάβουν αποτύπωση μελλοντικά στη λήψη των αντίστοιχων αποφάσεων, παρερμηνεύοντας μη εσκεμμένα την κοινή ακαδημαϊκή βούληση, προτάσσοντας το ατομικό συμφέρον έναντι του συλλογικού.
Το παράδειγμα του Πανεπιστημίου Πατρών, αλλά και του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, στα οποία οι διοικητικοί υπάλληλοι συνεχίζουν τις κινητοποιήσεις τους, ενώ ταυτόχρονα το ακαδημαϊκό έτος έχει ξεκινήσει κανονικά και η εξεταστική του Σεμτεμβρίου ολοκληρώθηκε εμπρόθεσμα, θα μπορούσε να εφαρμοστεί και στην περίπτωση των δύο μεγάλων Ιδρυμάτων της χώρας για τη συνέχιση των κινητοποιήσεων. Μία τέτοια τακτική θα εξασφαλίσει τη συμμετοχή των φοιτητών στις διαδικασίες των συλλόγων τους, καθώς από ανενεργοί φοιτητές - παρατηρητές των εξελίξεων θα βρεθούν σε χώρους διδασκαλίας και πολιτικών διαδικασιών μαζικοποιώντας με τον τρόπο αυτό τις διαδικασίες λήψης των αποφάσεων, επιτυγχάνοντας την αποτελεσματικότερη αποτύπωση των φοιτητικών θέσεων στις εκάστοτε εξελίξεις.
Λαμβάνοντας, από την άλλη πλευρά, υπ' όψιν τους συνεπείς σκοπούς που τα πανεπιστημιακά Ιδρύματα καλούνται να ικανοποιήσουν, φαντάζει ειρωνική η ρητορική της αποδόμησης τους προκειμένου αυτά να μην αποδομηθούν από τις κυβερνητικές πρακτικές. Τα ελληνικό Πανεπιστήμιο, ως μέρος του θεσμοθετημένου νομικού πλαισίου που προάγει τη δημόσια και δωρεάν τριτοβάθμια εκπαίδευση,οφείλει να αποτελεί πυλώνα γνώσης, έρευνας, ακαδημαϊκότητας και δημοκρατίας!
Οφείλει να προετοιμάζει τους μελλοντικούς διαχειριστές της προβληματικής εθνικής οικονομίας και κοινωνίας με στόχο τη σταδιακή ορθοπόδηση και την ανασύνθεση του αποσαθρωμένου κοινωνικού ιστού!
Οφείλει να διδάσκει, να καινοτομεί και να συμβάλλει στις ανάγκες της δοκιμαζόμενης ελληνικής κοινωνίας!
Οφείλει να παραδίδει μαθήματα δημοκρατίας, διαλόγου και πλουραλισμού στο ασταθές πολιτικό σύστημα!
Αυτό είναι το Πανεπιστήμιο που θέλουμε... Το Πανεπιστήμιο που ονειρευόμαστε!
Η επαρκής διοικητική στελέχωση του ΕΜΠ και του ΕΚΠΑ, λοιπόν, είναι χρέος σύσσωμης της ακαδημαϊκής κοινότητας αλλά και της ελληνικής κοινωνίας...
...Όπως υποχρέωση τους είναι αντίστοιχα η διαφύλαξη των σκοπών του ελληνικού δημόσιου και δωρεάν Πανεπιστημίου.
ΠΑΣΠ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ
ΠΑΣΠ ΠΤΔΕ
ΠΑΣΠ ΤΕΑΠΗ
